Bangkinang Bangkinang M-Sumatra
26-3-2013
Japans kamp
Ligging
|
Bangkinang lag aan de rivier de Kampar, die vanaf de grote bergrug naar
het oosten stroomde en ter hoogte van de Riouw-archipel in zee uitmondde. Het
was via een lange autoweg vanuit Fort de Kock bereikbaar. Het mannenkamp lag
ongeveer 400 meter ten westen van Bangkinang, het vrouwenkamp nog eens 1000
meter verder naar het westen. |
Kampcommandant
kapitein Hashimoto; later major C.A.Langley (bij diens afwezigheid captain
D.H.Clark)
Kampbewaking
Japanse militairen
Brits-Indische ex-krijgsgevangenen uit Pakanbaroe (vanaf 12-09-1945)
Nederlandse ex-krijgsgevangenen uit Pakanbaroe onder leiding van luitenant
Eekhout (vanaf 17-09-1945)
Kampleiding
mannenkamp: G.A.Bosselaar
vrouwenkamp: Mw H.C.A.Holle-van Erp, Mw T.E.L.Hanedoes, Mw A.Huijsmans
Transporten:
|
datum |
binnenge- komen uit |
vertrokken naar |
aantal per transport |
aantal in kamp |
type personen |
|
|
|
|
|
3195 (1) |
ma,vr,ki |
|
|
|
Pad:
Oranje-Hot (2) |
50 |
|
ma (3) |
|
|
|
Pad: Mil Hosp |
100 |
|
zk |
|
|
|
Pad:
Missiecomp (5) |
1220 |
|
ma,vr,ki |
|
|
|
Med: Polonia
(7) |
175 |
|
ma,vr,ki |
|
|
|
|
34 |
|
ma,vr,ki |
|
|
|
Pad: Woonwijk
(10) |
1380 |
|
ma,vr,ki |
|
|
|
Pal: Woonwijk
(7) |
214 |
|
ma,vr,ki |
|
|
|
Evacuatie |
|
0 |
ma,vr,ki |
ki=kinderen,
ma=mannen, vr=vrouwen (in gezinsverband), zk=ernstig zieken
Med=
Mil Hosp=Militair Hospiaal, Missiecomp=Missiecomplex, Oranje-Hot=Oranje-Hotel,
Polonia=Polonia-wijk
(1) 975
mannen en oudere jongens en 2220 vrouwen en kinderen
(2) in
gewone personenauto’s
(3) 22 mannen
uit voormalig binnenlands bestuur met hun gezinnen (o.a. Resident
G.A.Bosselaar)
(4)
vanaf deze datum t/m 23-09-1945 (6 transporten onder toezicht van de Japanners)
(5) in
vrachtauto’s
(6)
vanaf deze datum t/m 14-10-1945 (6 transporten) en op 23-10-1945 en 24-10-1945
(7) met
vrachtauto’s naar Pakanbaroe en dan per vliegtuig
(8)
vanaf deze datum t/m 01-11-1945 (6 transporten)
(9)
vanaf deze datum tot 11-11-1945 (10 transporten onder toezicht van RAPWI)
(10) met
auto’s, ambulances en gesloten vrachtauto’s naar Padang, over 900 km en 1500 m
hoge bergrug
(11)
vanaf deze datum t/m 28-10-1945 (8 transporten)
(12)
datum van het laatste transport
Wonen
Het vrouwenkamp was ondergebracht in houten barakken met atap dakbedekking,
het mannenkamp in een oude
rubberfabriek met zinken
dakbedekking.
Voeding
Eindelijk kwam er vis uit het
vissersdorp Bagan Si Api-api (de Japanners hielden dat altijd tegen).
Gebeurtenissen
|
21-08-1945 Er
was een nerveuze stemming in het kamp, tuinploegen mochten niet uit werken
gaan, de volgende dag zou er veel meer rijst worden verstrekt. 22-08-1945 De
Japanse commandant maakte bekend, dat Japan een wapenstilstand had gevraagd.
Het Wilhelmus en God save the King werden gezongen; de Nederlandse vlag werd
voor het eerst gehesen (vervolgens iedere dag); ’s avonds werden de doden
herdacht. Japanners verbrandden veel papier; inheemse soldaten mochten naar
huis. 23-08-1945 De
mannen mochten vanaf deze dag het vrouwenkamp bezoeken (15 à 20 minuten
lopen); het eten werd aanzienlijk beter (kip, eieren, vlees, rijst, klappers,
maïskolven). 01-09-1945 De
kamppoort stond overdag permanent open en werd bij donker uit veiligheid
gesloten; de bevolking kwam naar de kampen toe om handel te drijven. 07-09-1945 De
eerste voedseldropping vond plaats, in de buurt van beide kampen. 08-09-1945 Een
geallieerd commando-team (o.l.v. majoor Jacobs) kwam vanuit Medan poolshoogte
nemen van de situatie; 12 doktoren o.l.v. majoor B.L.Vaandrager uit
Pakanbaroe kwamen helpen. 10-09-1945 Opnieuw
dropping van voedsel, medicijnen en kranten; tevens landde een RAPWI-team (7
mannen o.l.v. majoor C.A.Langley) in de buurt van de Bangkinang-kampen;
eerste berichten over de oorlog in Nederland, Europa en het verloop van de
Pacific-oorlog. 16-09-1945 Lady
Mountbatten bezocht beide kampen. xx-10-1945 In
de eerste week van oktober begonnen de politieke onlusten. Familiebezoek Vanaf
23-08-1945 konden de mannen hun vrouwen in het vrouwenkamp bezoeken, maar
moesten ’s avonds wegens ruimtegebrek weer terug naar het mannenkamp; later,
toen er door de evacuatietransporten meer ruimte kwam, konden de mannen
blijven overnachten. Sterfgevallen Het sterftepercentage van het vrouwenkamp
bedroeg 7,3 %, van het mannenkamp 13,4 %. Huidige situatie In 1985 waren er nog wat fundamenten van WC’s,
badhokken en barak A te vinden. Herdemkingsmonumnet In 2006
werd vlakbij de voormalige locatie van het vrouwenkamp een monument onthuld
ter nagedachtenis aan de overledenen in de beide Bangkinang-kampen, 162
vrouwen en kinderen en 127 mannen en jongens. |
Literatuur
Beekhuis,
H. e.a. – Geïllustreerde Atlas van de Bersiapkampen in Nederlands-Indië
1945-1947, 2009, pg 33
Bos, H. van den – Vrouwenkampen Padang en Bangkinang, deel 1 (ook in
Engelse vertaling)
Bos, H. van den – Vrouwenkampen Padang en Bangkinang, deel 2, 1998, pg A9,
D3
Bos, H. van den – Mannenkampen Padang en Bangkinang, 2e druk 2006,
pg 12-13
Dulm, J. van e.a. –Atlas Japanse kampen, Deel 1, 2000, pg 58-61, Deel 2, 2002,
pg 55-56
Fraters van Tilburg, Fr Gonzaga – Verleden en Heden Congregatie Fraters van Tilburg, 1946, nr 5, pg 50-53
Kuyl, Arie – Opgeborgen bij de evenaar, 1984, pg 147-159 (per vliegtuig
naar Medan)
Man, J.Th.A. de – Opdracht Sumatra, Het korps Insulinde 1942-1946, 1987, pg
138, 144
Neumann, H. en E. van Witsen – De Sumatra-spoorweg, 1985, pg 179
(kampsterkten 23-08-1945)
Ouden-Hille, M.H. den – Ik wou dat ik een vlinder was, 1983, pg 144-158
Schouten, C. – RAPWI Geschiedkundig overzicht, NIOD, IC 081820, pg 146
Schuitemaker, Bob – Jeugd achter prikkeldraad, 1988, pg 80-88
Zusters van Tilburg, Zr Leonarda - Kampdagboek, pg 53-59
Voor
informatie over de periode van de Japanse bezetting
zie www.japanseburgerkampen.nl (inclusief
naamlijsten)