Poeroektjaoe            Poeroektjaoe              ZO-Borneo

 

                                                                                                                                                                         17-4-2013

Japans kamp (krijgsgevangenen)

 

Ligging

Poeroektjaoe lag hemelsbreed ongeveer 300 km ten noorden van Bandjermasin, aan de bovenloop van de Barito-rivier. Hier waren sinds begin augustus 1945 twee inter­neringskampen: het krijgsgevangenkamp en het burgermannenkamp, een paar honderd meter van elkaar ver­wijderd.

 

Transporten

datum

binnengekomen

uit

vertrokken

naar

aantal

per

transport

aantal

in

kamp

type

personen

12-08-1945

Bandj: kr-kamp

 

347

347

kr

28-08-45 (1)

 

 

 

334 (2)

kr

18-09-1945

 

Bandj: NICA-Hosp

69

 

zkr (3)

24-09-1945

 

Bandj: NICA-Hosp

270 (4)

0

kr (3)

kr=krijgsgevangenen, zkr=zieke krijgsgevangenen

Bandj=Bandjermasin; kr-kamp=krijgsgevangenkamp, Hosp=Hospitaal

(1) wapenstilstand bekend gemaakt

(2) inmiddels 13 man overleden

(3) Nederlanders

(4) in dit kamp overleden inmiddels nog enige mannen

 

Wonen.

Het kamp was ondergebracht in het KNIL-kampement.

Gebeurtenissen

17-09-1945 het kamp werd bevrijd door Australische troepen

18-09-1945 het kamp werd overgedragen aan de Australische militairen

19-09-1945 (en de dagen daarna) werden de Brits-Indische krijgs­gevangenen overgebracht naar Balikpapan

Toestand

De lichamelijke toestand van de gevangenen was uitermate slecht: alle botten zichtbaar, veel tropische zweren,

vrijwel geen kleding.

 

Japans kamp (mannen)

 

Tranporten

datum

binnengekomen

uit

vertrokken

naar

aantal

per

transport

aantal

in

kamp

type

personen

15-08-45 (1)

Kand: Ma-kamp

 

54 (2)

54

jo,ma

 

 

 

 

 

 

02-09-45 (3)

 

Kand: Vr-kamp

54

0

jo,ma

jo=jongens, ma=mannen

Kand=Kandangan, Ma-kamp=Mannenkamp, Vr-kamp=Vrouwenkamp

(1) op 03-08-1945 uit Kandangan vertrokken, per vrachtauto, trein, Chinese kolenboot en een landingsvaartuig

(2) 2 jongens en 52 mannen

(3) per schip en lorry-treintje, aankomst in Kandangan 14-09-1945; volgens von Stietz veel later: “wij verbleven

 nog ongeveer 3 maanden in Poeroektjaoe”

 

Wonen

Het mannenkamp was ondergebracht in een barak van het KNIL-kampement.

Capitulatie

Op een gegeven moment werd plotseling medegedeeld, dat er een “wapenstilstand” was geslo­ten (niemand had zogenaamd de oorlog verloren of gewonnen), de poort ging open en men mocht rondlopen “op eigen risico”. Toen bleek, dat er vlak bij nog een krijgsgevangenkamp was; uit contact met de krijgsgevangenen bleek, dat de krijgsgevangenen er veel slechter aan toe waren dan de mensen van het mannenkamp en dat de krijgsgevangenen vol haat over de Japanners spraken.

Voeding

Na een goede markering van het kamp met grote letters “POW” kwamen Australische vliegtuigen over, die voedsel en sigaretten uitwierpen aan parachutes. Van de Japanners mochten de mannen een varken uitzoeken in een stal met 20 varkens (dat varken werd nog dezelfde dag opgegeten).

Evacuatie.

De tocht begon op een landingsvaartuig over de rivier Barito naar Buntok, na een paar dagen verder naar Muara­­bahan, dan over Sungei Bahan tot Negara; vervolgens per trein naar Kandangan (geheel onder leiding van Japan­ners).

 

 

Literatuur

Beekhuis, H. e.a. – Geďllustreerde Atlas van de Bersiapkampen in Nederlands-Indië 1945-1947, 2009, pg 226

Dulm, J. van e.a. – Atlas Japanse kampen, Deel 1, 2000, pg 193; Deel 2, 2002, pg 164

Pisuisse, Jenny – Dubbelbeeld: twee vrouwen in oorlogstijd in Nederland en Nederlands-Indië, 1985, pg 168

Stietz, R. von en J.L.Heij – Kind van 52 vaders, 1990, pg 91

Waterford, Van – Prisoners of the Japanese in World War II, 1994, pg 328

Witsen, E. van – Krijgsgevangenen in de Pacific-oorlog, 1971, pg 231 (bevrijding door Australiërs)

 

 

Voor informatie over de periode van de Japanse bezetting

zie www.japanseburgerkampen.nl

of www.japansekrijgsgevangenkampen.nl

 

 

Index          Borneo-kampen