Ambarawa                Fort Willem I                     M-Java

 

                                                                  25-2-2013

 

Republikeins kamp, Opvangkamp

 

Andere benaming

De Boei, Benteng

 

Ligging

De Gevangenis Fort Willem I lag ongeveer 1 km ten zuid-oosten van de plaats Ambarawa. Deze Gevangenis wordt vermeld op de kaart van Ambarawa/Banjoebiroe in de Stedenatlas als “WILLEM I”. Het is een enorm gebouw met rondom dikke muren, met een grote binnenplaats.

 

Kampcommandant

Republikeins kamp: Sartoso (hoofdkwartier van de TKR van 14-10-1945 tot 23-11-1945)

 

Kampbewaking

Republikeins kamp: voormalig gevangenen, cipiers en pemoeda’s

Opvangkamp: Brits-Indische soldaten, KNIL-militairen olv kapitein A.Visser

 

Kampleiding

Republikeins kamp: Hr Zeeman

Opvangkamp: luitenant A.Nooteboom

 

Transporten

datum

binnengekomen

uit

vertrokken

naar

aantal

per

transport

aantal

in

kamp

type

personen

 

REPUBLIKEINS KAMP

 

 

 

14-10-1945

Omgeving

 

550

550 (1)

jo,ma (2)

23-10-1945

 

Vrijgelaten (3)

200

 

jo,ma

24-10-1945

 

Vrijgelaten (3)

200

 

jo,ma

24-10-1945

 

Semarang

280

 

jap

28-10-1945

Oeng: Gevang

 

105

 

jo,ma

23-11-1945

 

Bevrijd

 

50

jo,ma

 

OPVANGKAMP

 

 

 

23-11-1945

 

 

 

50

jo,ma

26-11-1945

Amb: Banjoeb 10

 

500

500

ma,vr,ki

26-11-1945

Amb: Amb 7

 

 

 

ma,vr,ki

26-11-1945

Amb: Amb 8

 

1000

2000

ma,vr,ki

27-11-1945

Amb: Banjoeb 10

 

500

 

ma,vr,ki

28-11-1945

Omgeving

 

500

3500

ma,vr,ki

01-12-45 (4)

 

Evacuatie (5)

 

 

ma,vr,ki

10-12-45 (6)

 

Evacuatie (5)

 

0

ma,vr,ki


jap=Japanse soldaten, jo=oudere jongens, ki=kinderen, ma=mannen, vr=vrouwen

Amb=Ambarawa, Oeng=Oengaran; Banjoeb=Banjoebiroe, Gevang=Gevangenis,

(1) volgens Tull 750

(2) Europeanen (o.a. Rode Kruis- en RAPWI-personeel), Japanse soldaten

(3) overgebracht naar Ambarawa 7

(4) t/m 9-12-1945 bijna dagelijks convooien met ongeveer 1000 personen uit Ambarawa 6, 7, 8 en Fort Willem I

(5) naar Semarang in diverse opvangkampen

(6) laatste transport, Ambarawa geheel ontruimd

 

Omstandigheden (Republikeins kamp)

voeding                 de eerste dagen geen voedsel; veel later: slecht: ontbijt en ‘s middags gekookte mais (vaak niet gaar), ‘s avonds wat rijst met groente

wonen                   de eerste dagen met 80 man in een cel; veel later: in 2 volle ruimten, Japanners apart, slapen op matje, niet naar buiten, veel wandluizen

kleding                  alleen een hemd en een onderbroek

water                     drinkwater voldoende, zich wassen niet mogelijk

sanitair                  houten ton in de hoek van de zaal

medische zorg     niet aanwezig

zieken                   geen ernstig zieken

toestand                bij binnenkomst met stokslagen de ruimten in gedreven, één man werd in elkaar geslagen

bevrijding op 23-11-1945 werd het Fort door Brits-Indische troepen veroverd, onder steun van mortieren, vliegtuigen en tanks; er zaten toen nog een 50-tal gevangenen.

 

Omstandigheden (Opvangkamp)

Bij de ontruiming van de Banjoebiroe-kampen werden alle ex-geïnterneerden en de aanwezige vluchtelingen naar het Fort overgebracht (goed beschermd tegen de extremisten). direct daarna werden ook de mensen uit Ambarawa 7 en 8 hier ondergebracht.

Gedurende deze periode werd het Fort nog voortdurend door de republikeinen beschoten met mortiervuur; hierbij vielen 2 doden.

 

Literatuur (Republikeins kamp)

Beekhuis, H. e.a. – Geïllustreerde Atlas van de Bersiapkampen in Ned.-Indië 1945-1947, 2009, pg 122-123

Broeshart, A.C. e.a. - Vrede, maar geen bevrijding, 1989, pg 33

Brommer, B. e.a. - Semarang, Beeld van een stad, 1995, pg 70, 72

Bussemaker, H.Th. – Bersiap! Opstand in het paradijs, 2005, pg 164-165

Groen, Mw P.M.H. - Patience and bluff, Mededelingen SMG 8, 1985, pg 118

MacGillavry, Annemie – Je kunt niet altijd huilen, 1978, pg 153-155

Rompas, A.N. – Rapport, NIOD, IC 016351

Scharrenberg-Franzen, A.C. - Ondervragingsrapport 05.02.48, NIOD IC 033543, pg 5

Tull - Report Operation Salex Mastiff, 27.12.45, NIOD, IC 007435

Zewald, C.A. – Rapport kampen Midden-Java, NA, CZM (2.13.72), 339, pg 9

 

Literatuur (Opvangkamp)

Beekhuis, H. e.a. – Geïllustreerde Atlas van de Bersiapkampen in Ned.-Indië 1945-1947, 2009, pg 122-123

Broeshart, A.C. e.a. - Vrede, maar geen bevrijding, 1989, pg 47

Brommer, B. e.a. - Semarang, Beeld van een stad, 1995, pg 74, 75

Bussemaker, H.Th. – Bersiap! Opstand in het paradijs, 2005, pg 171-173

Groen, Mw P.M.H. - Patience and bluff, Mededelingen SMG 8(1985)146-151

Kramer, Diet – Thuisvaart, 1965, pg 55-68

Lenderink-Talsma, E. – Vierduizend mensen en één koeiekop, 1995, pg 91-93

Scharrenberg-Franzen, A.C. - Ondervragingsrapport 05.02.48, NIOD IC 033543, pg 5

Scholtens – RAPWI-rapport Midden-Java, NIOD, IC 0055795= SMG, Doos 0214, 1A, Evacuation, pg 9-12

Wendelaar Bonga, Dieuwke – Eight prison camps, 1996, pg 144-149

Zewald, C.A. – Rapport kampen Midden-Java, NA, CZM (2.13.72), 339, pg 9-12

 

Foto’s/Tekeningen

Diessen, J.R. van en R.P.G.A.Voskuil - Boven Indië, 1993, pg 99

 

Plattegrond, tekeningen, foto’s

zie www.japanseburgerkampen.nl

 

 

Index          Kampen in Midden-Java